Silivri Yoğurdu’nun Tarihi: Bir Lezzetin Kültürel Mirası

Silivri Yoğurdu, Trakya koyunu sütünden üretilen, Osmanlı döneminde ün kazanmış ve 2022 yılında coğrafi işaretle tescillenmiş Silivri’ye özgü geleneksel bir yoğurttur.

Silivri Yoğurdu nedir, nereden gelir ve neden bu kadar önemlidir?
İstanbul’un batısında yer alan Silivri, yalnızca tarım alanları ve tarihi dokusuyla değil, Osmanlı döneminden itibaren ün kazanan Silivri Yoğurdu ile de biliniyor. 2022 yılında coğrafi işaret belgesi alan bu yöresel ürün, yüzyıllardır süregelen bir üretim kültürünün simgesi olarak öne çıkıyor.

Silivri Yoğurdu Nasıl Bir Gelenekten Geliyor?

Silivri’de yoğurt üretiminin başlangıcı kesin olarak bilinmese de, bu geleneğin Anadolu’dan bölgeye yerleştirilen Türkmen topluluklara dayandığı kabul ediliyor. Hayvancılıkla geçinen bu göçer topluluklar, Silivri’nin geniş ve verimli otlaklarında Trakya koyunundan elde ettikleri sütle yoğun kıvamlı yoğurt üretmeye başladı.

Roma ve Bizans dönemlerine ait kayıtlarda yoğurt üretimine dair belirgin bilgiler bulunmazken, Osmanlı arşivlerinde Trakya koyunu ve Silivri çevresindeki hayvancılık faaliyetlerine sıkça rastlanıyor.

Silivri Yoğurdu’nu Özel Kılan Nedir?

Silivri Yoğurdu’nun ayırt edici özelliği, Trakya koyununun sütünden elde edilmesidir.
Bu süt;

• Düşük yağ oranı
• Yüksek protein değeri
• Yoğun ve tok kıvam

özellikleriyle yoğurda kendine has bir lezzet kazandırır.

Osmanlı arşivlerinde, özellikle Hıdırellez dönemlerinde Silivri ve Çatalca’dan binlerce kuzunun İstanbul’a sevk edildiğine dair kayıtlar bulunur. Bu durum, bölgenin hayvancılıktaki tarihsel önemini de ortaya koyar.

Yoğurdun Kökeni ve Silivri Efsanesi

Yoğurdun kökeni Orta Asya Türk topluluklarına dayanır. Göçebe yaşam süren Türkler, sütü uzun süre saklayabilmek için doğal mayalama yöntemleri geliştirmiştir.

Silivri Yoğurdu’nun keşfine dair anlatılan en bilinen efsaneye göre;

“Bir Türkmen kızı, bir incir ağacının gölgesinde dinlenirken yapraklardan süzülen çiğ damlaları süt güğümüne karışır ve süt yoğurda dönüşür.”

Bilimsel olarak incir sütünde bulunan enzimlerin mayalamayı desteklediği bilinmektedir.

Yoğurthaneler ve İstanbul’a Sevkiyat

Silivri’de kurulan geleneksel yoğurthaneler genellikle iki bölümden oluşurdu:

• Sütün kaynatıldığı ocak bölümü
• Mayalamanın yapıldığı iç mekân

1890’lı yıllardan itibaren Silivri Yoğurdu İstanbul pazarlarında yoğun talep görmeye başladı. 1905 tarihli Osmanlı belgelerinde, yoğurdun kayıklarla Karaköy, Kadıköy ve Tophane iskelelerine taşındığı belirtilmektedir.

Coğrafi İşaret ile Tescillenen Değer

Silivri Yoğurdu, 2022 yılında coğrafi işaret belgesi alarak resmen tescillendi.
“Mahreç işareti” ile koruma altına alınan bu ürün:

• Yöresel üretimi güvence altına alır
• Tüketiciye kalite ve köken garantisi sunar
• Silivri’nin kültürel mirasını korur

Bugün eski usul yoğurthaneler kalmamış olsa da, Silivri Yoğurdu’nun bıraktığı kültürel iz hâlâ yaşamaktadır. Köylerde faaliyet gösteren çiftliklerde ve bazı firmalar aracılığıyla satışa sunulan bu yöresel değer, Silivri’nin tarihine ve kimliğine tanıklık etmeye devam ediyor.

Benzer Haberler:

Silivri’nin Yoğurdu Yüz yıllardır suyun altındaki Osmanlı mirası gün yüzüne çıkıyor Festivali var, yoğurdu yok.